Wanneer architecten ambitieuze ontwerpen maken, zijn het de betonbouwers die moeten bewijzen dat het werkelijk uitvoerbaar is. De Dvorecký Most in Praag is daar een mooi voorbeeld van. Het kubistische ontwerp vroeg om een aantal bijzondere oplossingen: van CNC-gefreesde maatwerkbekisting tot nachtelijke continue betonstorts van 1000 m3.
Brug in beeld:
De Dvoreck! Most,
PRAAG
KUBISTISCHE VORMGEVING VRAAGT OM BIJZONDERE OPLOSSINGEN
PROJECTGEGEVENS
Project: Dvoreck! Most
Opdrachtgever: de stad Praag
Ontwerp: Atelier 6 en TUBES Architecten
Aannemer: Metrostav TBR, Strabag en FIRESTA-Fi"er
Bekisting en ondersteuning: Doka en PERI
Bouwsom: 1,18 miljard Tsjechische kroon (circa # 48 miljoen)
Oplevering: begin 2026
22 VAKBLAD 3 2025
Auteur Paul Vermeulen, Betoniek
BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 22BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 22 05-09-2025 13:2505-09-2025 13:25
Wanneer architecten ambitieuze ontwerpen maken, zijn het de
betonbouwers die moeten bewijzen dat het werkelijk uitvoerbaar is.
De Dvoreck! Most in Praag is daar een mooi voorbeeld van. Het
kubistische ontwerp vroeg om een aantal bijzondere oplossingen:
van CNC-gefreesde maatwerkbekisting tot nachtelijke continue
betonstorts van 1000 m
3
.
1 Beeld van de Dvoreck! Most in
aanbouw (foto: Radek Syka)
23 VAKBLAD 3 2025
BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 23BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 23 05-09-2025 13:2505-09-2025 13:25
D
e Dvoreck! Most in Praag ? een verwij -
zing naar de historische wijk Dvorce ? is
een 361 m lange en 16 m brede voorge-
spannen kokerliggerbrug, bestaande uit zes
overspanningen. De brug over de Moldau moet
een directe verbinding vormen voor tram-,
bus- en ?etsverkeer tussen de stadsdelen
Podolí en Smichov. De bouw is in september
2022 begonnen en zal naar verwachting begin
2026 worden afgerond. Door het sculpturale,
kubistische ontwerp van Atelier 6 en TUBES
architecten (?g. 4) waren conventionele
oplossingen niet mogelijk.
FUNDAMENTELE UITDAGINGEN
De uitdagingen begonnen al bij de fundering.
Vanwege de wisselende bodemsamenstelling
en geologische instabiliteit is gekozen voor de
toepassing van boorpalen met gewapende
paalkoppen. Alle palen hebben een diameter
van 1200 mm (sterkteklasse C30/37, milieu-
klasse XA2).
Sterk tektonisch verstoorde zones, verschil-
lende gesteentelagen, variërend van zwak tot
zeer hard, en oude ondergrondse constructies,
waaronder resten van een oude houten brug,
maakten het storten van beton voor deze boor-
palen complex. Dit zorgde voor ongewenst
betonverlies door lekkages van vers beton in
holle ruimtes. Wat de nodige maatwerkoplos-
singen vereiste, zoals aanvullend georadaron-
derzoek om de bodemsamenstelling te analy-
seren en het aanbrengen van zogenoemde
'opo"eringspalen' om te testen of het storten
zou leiden tot vergelijkbare lekkages.
WIT BETON
Het complete bouwwerk wordt uitgevoerd in
wit beton, waarvoor speciaal wit cement wordt
geïmporteerd uit een Slowaakse cementfa-
2 Dwarsdoorsnede Dvorecky Most (bron: #eská Doka)
3 Dwarsdoorsnede Dvorecky Most (bron: #eská Doka)
Dit project weerspiegelt de actuele mogelijkheden van maatwerk
en geavanceerde technieken in de betonbouw
24 VAKBLAD 3 2025
BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 24BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 24 05-09-2025 13:2505-09-2025 13:25
briek. Om de gewenste kleur te kunnen reali-
seren bevat het betonmengsel ook een grotere
hoeveelheid cement, wat onder meer resul-
teert in verhoogde hydratatiewarmteontwik-
keling.
Om de warmteontwikkeling te beheersen,
testte de aannemer eerst het e"ect van koeling
van het beton tijdens het uitharden, waarbij
ook is gekeken naar de veranderingen in de
microstructuur van het beton. Voorafgaand aan
het storten zijn ook tests uitgevoerd met ver-
schillende typen bekistingsbekleding
(geschaafd en ongeschaafd hout) en verschil-
lende soorten ontkistingsmiddel om de
gewenste kleur en oppervlaktestructuur te
kunnen bereiken (foto 5).
MAATWERK
Vanwege de kubistische vormgeving moesten
volledig op maat gemaakte stalen en multiplex
bekistingssystemen worden ontworpen.
Het bekistingswerk werd uitgevoerd met
behulp van geavanceerde CNC-freestechnolo-
gie. Een 2,5 bij 6 m grote freesmachine,
gecombineerd met nesting-software (een
computerprogramma dat ervoor zorgt dat je zo
e$ciënt mogelijk vormen uit plaatmateriaal
kunt snijden of frezen, met een minimale hoe-
veelheid afval), maakte het mogelijk om nauw-
keurige, niet-repeterende vormen uit plaatma-
teriaal te frezen (foto 6 en 7). Deze technologie
was essentieel voor dit project omdat geen
enkel bekistingselement herbruikbaar is ? elk
onderdeel vormt maatwerk voor zijn speci?eke
positie. Een pre-assembly service zorgde voor
gedeeltelijke prefabricage van de bekistings-
elementen en latere assemblage op locatie
(foto 8).
4 Artist's impression
van de Dvorecky Most
(bron: Atelier 6)
5 Close-up van het 'witte'
betonnen oppervlak van een
van de pijlers (foto: Jan Tol)
6 en 7 Computergestuurd maatwerk. Menselijk vakwerk (foto's: Radek Syka)
25 VAKBLAD 3 2025
BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 25BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 25 05-09-2025 13:2505-09-2025 13:25
De wapening vormde een even grote uitdaging.
Door de grote variatie van alle dwarsdoorsne-
den, bestaat de wapening uit duizenden unieke
onderdelen. Zowel het ontwerp als de produc-
tie in de wapeningswerkplaatsen en het vast-
maken van de wapening in de constructie
waren technisch complex en tijdrovend.
NACHTELIJKE BETONSTORTS EN
CONTINUÏTEIT
De hoofdoverspanning werd gebouwd met de
vrije voorbouwmethode, waarbij je vanaf de pij-
lers in beide richtingen tegelijk naar buiten
bouwt, zodat de constructie in evenwicht blijft.
Het geheel werd ondersteund door schoorsyste-
men en verrijdbare bekistingssystemen. Hiervoor
werden verschillende systemen ingezet (foto 10
en ?g. 11): Staxo 100 ondersteuningssystemen
met torens voor de bovenbouw, Top 50 en Top 100
wandbekistingssystemen voor de brugpijlers.
Veel betonstorts werden 's nachts uitgevoerd.
Dit was noodzakelijk om temperatuurverschil-
len en hydratatiewarmte te beheersen. Er wer-
den aanvullende koelsystemen ingezet met
monitoring door middel van temperatuursen-
soren (thermokoppels) in het beton. Ook ver-
keers- en veiligheidsbeperkingen bij werk-
zaamheden boven de rivier maakten
nachtwerk vaak noodzakelijk.
Om een monolithische uitstraling zonder
koude voegen te kunnen bereiken en onvolko-
menheden bij het storten te voorkomen, wer-
den de werkzaamheden vaak continu uitge-
voerd. Dit resulteerde in betonstorts waarbij
volumes tot 1000 m
3
werden verwerkt gedu-
rende 36-uursdiensten.
WATER ALS LOGISTIEKE OPLOSSING
De beperkte ruimte rondom de projectlocatie
en de hoge verkeersdruk in het binnenstede-
lijke gebied van Praag vereisten creatieve
logistieke oplossingen. De nabijheid van de
8 Op locatie samengestelde
bekisting van een van de
brugpijlers (foto: Radek Syka)
STUDIEREIS STUBECO
Aanleiding voor dit artikel in Betoniek is de
buitenlandse studiereis van Stubeco naar
Praag in september 2024.
Stubeco, partner van Betoniek
9 Locatiebezoek van
Stubeco (foto: Jan Tol)
10 en 11. Bekistingswerkzaamheden aan een van
de pijlers (bron: Radek Syka / #eská Doka%)
26 VAKBLAD 3 2025
BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 26BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 26 05-09-2025 13:2505-09-2025 13:25
rivier de Moldau werd daarom optimaal benut
voor materiaalvervoer.
Zware tijdelijke stalen steigers en brugbekis-
tingselementen, sommige tot wel 300 ton zwaar,
werden via binnenschepen vervoerd. De installa-
tie gebeurde met behulp van pontons en kranen,
wat niet alleen ruimtebesparend was maar ook de
verkeershinder in de stad beperkte.
VOORSPANNING
Om het hoge draagvermogen en het slanke,
visueel aantrekkelijke ontwerp mogelijk te
maken is voorgespannen beton toegepast. In
de kokerligger zijn spankanalen aangebracht
(foto 13), waarin de voorspanning stapsgewijs
is aangebracht om doorbuiging en scheurvor-
ming te beheersen.
12 Pontons vormden ook een oplossing voor door pompwagens lastig te bereiken plekken (foto: Metrostav)
13 Doorsnede van een brugsegment met ingestorte
kanalen voor verschillende leidingen en voorspankabels
(foto: #eská Doka%Technical department)
TOT SLOT
Het project bewijst dat complexe betoncon-
structies met bijzondere vormgeving reali-
seerbaar zijn, mits er voldoende technische
expertise en innovatiekracht beschikbaar zijn.
Dit project weerspiegelt de actuele mogelijk-
heden van maatwerk en geavanceerde tech-
nieken in de betonbouw. Het resultaat is niet
alleen een functionele verkeersverbinding,
maar ook een staaltje moderne betonbouw dat
een iconisch element toevoegt aan de skyline
van Praag.
Op het moment van schrijven is ongeveer
65-70% van de totale brug gereed. Naar ver-
wachting is de Dvoreck! Most begin 2026 toe -
gankelijk voor verkeer.
Bronnen
? Ivo Romanek Tvstav.cz, Interview bouwmanager Petr
Koulik
? Patrik Szetey, Operating Director Central Europe, SAFE
Czech s.r.o.
? Silnice Zeleznice, Tsjechisch vakblad over de
ontwikkeling van de transportinfrastructuur in
Tsjechië en Slowakije, 1/2024
14 Ondersteuning voor bekisting van het brugdek
door #eská Doka. (foto: Radek Syka)
27 VAKBLAD 3 2025
BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 27BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 27 05-09-2025 13:2505-09-2025 13:25
De Dvorecký Most in Praag – een verwijzing naar de historische wijk Dvorce – is een 361 m lange en 16 m brede voorgespannen kokerliggerbrug, bestaande uit zes overspanningen. De brug over de Moldau moet een directe verbinding vormen voor tram-, bus- en fietsverkeer tussen de stadsdelen Podolí en Smichov. De bouw is in september 2022 begonnen en zal naar verwachting begin 2026 worden afgerond. Door het sculpturale, kubistische ontwerp van Atelier 6 en TUBES architecten (fig. 2) waren conventionele oplossingen niet mogelijk.
2. Artist's impression van de Dvorecky Most (bron: Atelier 6)
3. Dwarsdoorsnede Dvorecky Most (bron: Česká Doka)
3. Langssdoorsnede Dvorecky Most (bron: Česká Doka)
Fundamentele uitdagingen
De uitdagingen begonnen al bij de fundering. Vanwege de wisselende bodemsamenstelling en geologische instabiliteit is gekozen voor de toepassing van boorpalen met gewapende paalkoppen. Alle palen hebben een diameter van 1200 mm (sterkteklasse C30/37, milieuklasse XA2).
Sterk tektonisch verstoorde zones, verschillende gesteentelagen, variërend van zwak tot zeer hard, en oude ondergrondse constructies, waaronder resten van een oude houten brug, maakten het storten van beton voor deze boorpalen complex. Dit zorgde voor ongewenst betonverlies door lekkages van vers beton in holle ruimtes. Dit vereiste de nodige maatwerkoplossingen, zoals aanvullend georadaronderzoek om de bodemsamenstelling te analyseren en het aanbrengen van zogenoemde ‘opofferingspalen’ om te testen of het storten zou leiden tot vergelijkbare lekkages.
Wit beton
Het complete bouwwerk wordt uitgevoerd in wit beton, waarvoor speciaal wit cement wordt geïmporteerd uit een Slowaakse cementfabriek. Om de gewenste kleur te kunnen realiseren bevat het betonmengsel ook een grotere hoeveelheid cement, wat onder meer resulteert in verhoogde hydratatiewarmteontwikkeling.
Om de warmteontwikkeling te beheersen, testte de aannemer eerst het effect van koeling van het beton tijdens het uitharden, waarbij ook is gekeken naar de veranderingen in de microstructuur van het beton. Voorafgaand aan het storten zijn ook tests uitgevoerd met verschillende typen bekistingsbekleding (geschaafd en ongeschaafd hout) en verschillende soorten ontkistingsmiddel om de gewenste kleur en oppervlaktestructuur te kunnen bereiken (foto 5).
5. Close-up van het 'witte' betonnen oppervlak van een van de pijlers (foto: Jan Tol)
Maatwerk
Vanwege kubistische vormgeving moesten volledig op maat gemaakte stalen en multiplex bekistingssystemen worden ontworpen.
6. Computergestuurd maatwerk (foto's: Radek Syka)
7. Menselijk vakwerk. (foto's: Radek Syka)
Het bekistingswerk werd uitgevoerd met behulp van geavanceerde CNC-freestechnologie. Een 2,5 bij 6 m grote freesmachine, gecombineerd met nesting-software (een computerprogramma dat ervoor zorgt dat je zo efficiënt mogelijk vormen uit plaatmateriaal kunt snijden of frezen, met een minimale hoeveelheid afval), maakte het mogelijk om nauwkeurige, niet-repeterende vormen uit plaatmateriaal te frezen (foto 4). Deze technologie was essentieel voor dit project omdat geen enkel bekistingselement herbruikbaar is – elk onderdeel vormt maatwerk voor zijn specifieke positie. Een pre-assembly service zorgde voor gedeeltelijke prefabricage van de bekistingselementen en latere assemblage op locatie (foto 8).
8. Op locatie samengestelde
bekisting van een van de
brugpijlers (foto: Radek Syka)
De wapening vormde een even grote uitdaging. Door de grote variatie van alle dwarsdoorsneden, bestaat de wapening uit duizenden unieke onderdelen. Zowel het ontwerp als de productie in de wapeningswerkplaatsen en het vastmaken van de wapening in de constructie waren technisch complex en tijdrovend.
Studiereis Stubeco
Aanleiding voor dit artikel in Betoniek is de buitenlandse studiereis van Stubeco naar Praag in september 2024. Op het programma stond, naast de Dvorecký Most met (foto 9), ook een bezoek aan de Skoda-fabrieken in Mlada Bolesav en het viaduct in de D35 Horice-Sadove.
9. De delegatie van Stubeco op de projectlocatie
Nachtelijke betonstorts en continuïteit
De hoofdoverspanning werd gebouwd met de vrije voorbouwmethode, waarbij je vanaf de pijlers in beide richtingen tegelijk naar buiten bouwt, zodat de constructie in evenwicht blijft.
Het geheel werd ondersteund door schoorsystemen en verrijdbare bekistingssystemen. Hiervoor werden verschillende systemen ingezet (foto 10 en fig. 11): Staxo 100 ondersteuningssystemen met torens voor de bovenbouw, Top 50 en Top 100 wandbekistingssystemen voor de brugpijlers.
10. Bekistingswerkzaamheden aan een van
de pijlers (bron: Radek Syka / Česká Doka )
11. Technische doorsnede van bekistingplan voor een van de pijlers
Veel betonstorts werden 's nachts uitgevoerd. Dit was noodzakelijk om temperatuurverschillen en hydratatiewarmte te beheersen. Er werden aanvullende koelsystemen ingezet met monitoring door middel van temperatuursensoren (thermokoppels) in het beton. Ook verkeers- en veiligheidsbeperkingen bij werkzaamheden boven de rivier maakten nachtwerk vaak noodzakelijk.
Om een monolithische uitstraling zonder koude voegen te kunnen bereiken en onvolkomenheden bij het storten te voorkomen, werden de werkzaamheden vaak continu uitgevoerd. Dit resulteerde in betonstorts waarbij volumes tot 1000 m³ werden verwerkt gedurende 36-uursdiensten.
Water als logistieke oplossing
De beperkte ruimte rondom de projectlocatie en de hoge verkeersdruk in het binnenstadelijke gebied van Praag vereisten creatieve logistieke oplossingen. De nabijheid van de rivier de Moldau werd daarom optimaal benut voor materiaalvervoer.
Zware tijdelijke stalen steigers en brugbekistingselementen, sommige tot wel 300 ton zwaar, werden via binnenschepen vervoerd. De installatie gebeurde met behulp van pontons en kranen, wat niet alleen ruimtebesparend was maar ook de verkeershinder in de stad beperkte.
12. Pontons vormden ook een oplossing voor door pompwagens lastig te bereiken plekken (foto: Metrostav)
Voorspanning
Om het hoge draagvermogen en het slanke, visueel aantrekkelijke ontwerp mogelijk te maken is voorgespannen beton toegepast. In de kokerligger zijn spankanalen aangebracht (foto 13), waarin de voorspanning stapsgewijs is aangebracht om doorbuiging en scheurvorming te beheersen.
13. Doorsnede van een brugsegment met ingestorte
kanalen voor verschillende leidingen en voorspankabels
(foto: Česká Doka Technical department)
Tot slot
Het project bewijst dat complexe betonconstructies met bijzondere vormgeving realiseerbaar zijn, mits er voldoende technische expertise en innovatiekracht beschikbaar zijn. Dit project weerspiegelt de actuele mogelijkheden van maatwerk en geavanceerde technieken in de betonbouw. Het resultaat is niet alleen een functionele verkeersverbinding, maar ook een staaltje moderne betonbouw dat een iconisch element toevoegt aan de skyline van Praag.
Op het moment van schrijven is ongeveer 65-70% van de totale brug gereed. Naar verwachting is de Dvorecký Most begin 2026 toegankelijk voor verkeer.
14. Ondersteuning voor bekisting van het brugdek
door Česká Doka. (foto: Radek Syka)
Reacties