Brug in beeld: De Dvoreck! Most, PRAAG KUBISTISCHE VORMGEVING VRAAGT OM BIJZONDERE OPLOSSINGEN PROJECTGEGEVENS Project: Dvoreck! Most Opdrachtgever: de stad Praag Ontwerp: Atelier 6 en TUBES Architecten Aannemer: Metrostav TBR, Strabag en FIRESTA-Fi"er Bekisting en ondersteuning: Doka en PERI Bouwsom: 1,18 miljard Tsjechische kroon (circa # 48 miljoen) Oplevering: begin 2026 22 VAKBLAD 3 2025 Auteur Paul Vermeulen, Betoniek BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 22BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 22 05-09-2025 13:2505-09-2025 13:25 Wanneer architecten ambitieuze ontwerpen maken, zijn het de betonbouwers die moeten bewijzen dat het werkelijk uitvoerbaar is. De Dvoreck! Most in Praag is daar een mooi voorbeeld van. Het kubistische ontwerp vroeg om een aantal bijzondere oplossingen: van CNC-gefreesde maatwerkbekisting tot nachtelijke continue betonstorts van 1000 m 3 . 1 Beeld van de Dvoreck! Most in aanbouw (foto: Radek Syka) 23 VAKBLAD 3 2025 BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 23BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 23 05-09-2025 13:2505-09-2025 13:25 D e Dvoreck! Most in Praag ? een verwij - zing naar de historische wijk Dvorce ? is een 361 m lange en 16 m brede voorge- spannen kokerliggerbrug, bestaande uit zes overspanningen. De brug over de Moldau moet een directe verbinding vormen voor tram-, bus- en ?etsverkeer tussen de stadsdelen Podolí en Smichov. De bouw is in september 2022 begonnen en zal naar verwachting begin 2026 worden afgerond. Door het sculpturale, kubistische ontwerp van Atelier 6 en TUBES architecten (?g. 4) waren conventionele oplossingen niet mogelijk. FUNDAMENTELE UITDAGINGEN De uitdagingen begonnen al bij de fundering. Vanwege de wisselende bodemsamenstelling en geologische instabiliteit is gekozen voor de toepassing van boorpalen met gewapende paalkoppen. Alle palen hebben een diameter van 1200 mm (sterkteklasse C30/37, milieu- klasse XA2). Sterk tektonisch verstoorde zones, verschil- lende gesteentelagen, variërend van zwak tot zeer hard, en oude ondergrondse constructies, waaronder resten van een oude houten brug, maakten het storten van beton voor deze boor- palen complex. Dit zorgde voor ongewenst betonverlies door lekkages van vers beton in holle ruimtes. Wat de nodige maatwerkoplos- singen vereiste, zoals aanvullend georadaron- derzoek om de bodemsamenstelling te analy- seren en het aanbrengen van zogenoemde 'opo"eringspalen' om te testen of het storten zou leiden tot vergelijkbare lekkages. WIT BETON Het complete bouwwerk wordt uitgevoerd in wit beton, waarvoor speciaal wit cement wordt geïmporteerd uit een Slowaakse cementfa- 2 Dwarsdoorsnede Dvorecky Most (bron: #eská Doka) 3 Dwarsdoorsnede Dvorecky Most (bron: #eská Doka) Dit project weerspiegelt de actuele mogelijkheden van maatwerk en geavanceerde technieken in de betonbouw 24 VAKBLAD 3 2025 BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 24BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 24 05-09-2025 13:2505-09-2025 13:25 briek. Om de gewenste kleur te kunnen reali- seren bevat het betonmengsel ook een grotere hoeveelheid cement, wat onder meer resul- teert in verhoogde hydratatiewarmteontwik- keling. Om de warmteontwikkeling te beheersen, testte de aannemer eerst het e"ect van koeling van het beton tijdens het uitharden, waarbij ook is gekeken naar de veranderingen in de microstructuur van het beton. Voorafgaand aan het storten zijn ook tests uitgevoerd met ver- schillende typen bekistingsbekleding (geschaafd en ongeschaafd hout) en verschil- lende soorten ontkistingsmiddel om de gewenste kleur en oppervlaktestructuur te kunnen bereiken (foto 5). MAATWERK Vanwege de kubistische vormgeving moesten volledig op maat gemaakte stalen en multiplex bekistingssystemen worden ontworpen. Het bekistingswerk werd uitgevoerd met behulp van geavanceerde CNC-freestechnolo- gie. Een 2,5 bij 6 m grote freesmachine, gecombineerd met nesting-software (een computerprogramma dat ervoor zorgt dat je zo e$ciënt mogelijk vormen uit plaatmateriaal kunt snijden of frezen, met een minimale hoe- veelheid afval), maakte het mogelijk om nauw- keurige, niet-repeterende vormen uit plaatma- teriaal te frezen (foto 6 en 7). Deze technologie was essentieel voor dit project omdat geen enkel bekistingselement herbruikbaar is ? elk onderdeel vormt maatwerk voor zijn speci?eke positie. Een pre-assembly service zorgde voor gedeeltelijke prefabricage van de bekistings- elementen en latere assemblage op locatie (foto 8). 4 Artist's impression van de Dvorecky Most (bron: Atelier 6) 5 Close-up van het 'witte' betonnen oppervlak van een van de pijlers (foto: Jan Tol) 6 en 7 Computergestuurd maatwerk. Menselijk vakwerk (foto's: Radek Syka) 25 VAKBLAD 3 2025 BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 25BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 25 05-09-2025 13:2505-09-2025 13:25 De wapening vormde een even grote uitdaging. Door de grote variatie van alle dwarsdoorsne- den, bestaat de wapening uit duizenden unieke onderdelen. Zowel het ontwerp als de produc- tie in de wapeningswerkplaatsen en het vast- maken van de wapening in de constructie waren technisch complex en tijdrovend. NACHTELIJKE BETONSTORTS EN CONTINUÏTEIT De hoofdoverspanning werd gebouwd met de vrije voorbouwmethode, waarbij je vanaf de pij- lers in beide richtingen tegelijk naar buiten bouwt, zodat de constructie in evenwicht blijft. Het geheel werd ondersteund door schoorsyste- men en verrijdbare bekistingssystemen. Hiervoor werden verschillende systemen ingezet (foto 10 en ?g. 11): Staxo 100 ondersteuningssystemen met torens voor de bovenbouw, Top 50 en Top 100 wandbekistingssystemen voor de brugpijlers. Veel betonstorts werden 's nachts uitgevoerd. Dit was noodzakelijk om temperatuurverschil- len en hydratatiewarmte te beheersen. Er wer- den aanvullende koelsystemen ingezet met monitoring door middel van temperatuursen- soren (thermokoppels) in het beton. Ook ver- keers- en veiligheidsbeperkingen bij werk- zaamheden boven de rivier maakten nachtwerk vaak noodzakelijk. Om een monolithische uitstraling zonder koude voegen te kunnen bereiken en onvolko- menheden bij het storten te voorkomen, wer- den de werkzaamheden vaak continu uitge- voerd. Dit resulteerde in betonstorts waarbij volumes tot 1000 m 3 werden verwerkt gedu- rende 36-uursdiensten. WATER ALS LOGISTIEKE OPLOSSING De beperkte ruimte rondom de projectlocatie en de hoge verkeersdruk in het binnenstede- lijke gebied van Praag vereisten creatieve logistieke oplossingen. De nabijheid van de 8 Op locatie samengestelde bekisting van een van de brugpijlers (foto: Radek Syka) STUDIEREIS STUBECO Aanleiding voor dit artikel in Betoniek is de buitenlandse studiereis van Stubeco naar Praag in september 2024. Stubeco, partner van Betoniek 9 Locatiebezoek van Stubeco (foto: Jan Tol) 10 en 11. Bekistingswerkzaamheden aan een van de pijlers (bron: Radek Syka / #eská Doka%) 26 VAKBLAD 3 2025 BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 26BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 26 05-09-2025 13:2505-09-2025 13:25 rivier de Moldau werd daarom optimaal benut voor materiaalvervoer. Zware tijdelijke stalen steigers en brugbekis- tingselementen, sommige tot wel 300 ton zwaar, werden via binnenschepen vervoerd. De installa- tie gebeurde met behulp van pontons en kranen, wat niet alleen ruimtebesparend was maar ook de verkeershinder in de stad beperkte. VOORSPANNING Om het hoge draagvermogen en het slanke, visueel aantrekkelijke ontwerp mogelijk te maken is voorgespannen beton toegepast. In de kokerligger zijn spankanalen aangebracht (foto 13), waarin de voorspanning stapsgewijs is aangebracht om doorbuiging en scheurvor- ming te beheersen. 12 Pontons vormden ook een oplossing voor door pompwagens lastig te bereiken plekken (foto: Metrostav) 13 Doorsnede van een brugsegment met ingestorte kanalen voor verschillende leidingen en voorspankabels (foto: #eská Doka%Technical department) TOT SLOT Het project bewijst dat complexe betoncon- structies met bijzondere vormgeving reali- seerbaar zijn, mits er voldoende technische expertise en innovatiekracht beschikbaar zijn. Dit project weerspiegelt de actuele mogelijk- heden van maatwerk en geavanceerde tech- nieken in de betonbouw. Het resultaat is niet alleen een functionele verkeersverbinding, maar ook een staaltje moderne betonbouw dat een iconisch element toevoegt aan de skyline van Praag. Op het moment van schrijven is ongeveer 65-70% van de totale brug gereed. Naar ver- wachting is de Dvoreck! Most begin 2026 toe - gankelijk voor verkeer. Bronnen ? Ivo Romanek Tvstav.cz, Interview bouwmanager Petr Koulik ? Patrik Szetey, Operating Director Central Europe, SAFE Czech s.r.o. ? Silnice Zeleznice, Tsjechisch vakblad over de ontwikkeling van de transportinfrastructuur in Tsjechië en Slowakije, 1/2024 14 Ondersteuning voor bekisting van het brugdek door #eská Doka. (foto: Radek Syka) 27 VAKBLAD 3 2025 BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 27BV 3-2025_Dvorecky Brug Praag.indd 27 05-09-2025 13:2505-09-2025 13:25