De belangrijkste oorzaak van het instorten van de tribune in het Goffertstadion, in oktober 2021, is een te laag aangehouden belasting, zo blijkt uit onderzoek van Royal HaskoningDHV. De ontwerpbelasting wordt ook in de norm onderschat. Dat betekent dat ook in andere stadions mogelijkerwijs met een te lage belasting is gerekend.
Op 17 oktober 2021 stortte een deel van het bezoekersvak van het Goffertstadion in Nijmegen in. Royal HaskoningDHV deed in opdracht van de gemeente Nijmegen onderzoek naar de oorzaak. Al in november 2021 presenteerde het ingenieursbureau de voorlopige resultaten. Deze zijn bevestigd in het eindrapport dat op 17 februari is gepresenteerd.
De eerste verkenning in het stadion leverde twee technische hoofdoorzaken op. De belasting op de voorste drie rijen was door de combinatie van het aantal mensen en het feit dat zij op deze tribune aan het springen waren, hoger dan de belasting waarop de tribune-elementen zijn ontworpen.
Daarnaast is geconstateerd dat er bij het ontwerp van de tribune-elementen een fout is gemaakt bij het berekenen van de wapening. Vervolgonderzoek wees uit dat deze constructieve fout ook in de overige tribune-elementen zit. Hierdoor is de feitelijke capaciteit van het ontwerp 14% lager dan in de originele ontwerpberekening.
De primaire technische oorzaak van de instorting is een te hoge belasting. Het belastingeffect als gevolg van de springende mensenmassa op de voorste rijen was op het moment van instorting ongeveer 900 kg/m2. De ontwerpbelasting van de tribune is 400 kg/m2, in overeenstemming met de norm die tijdens het ontwerp van het stadion gold voor een tribune met vaste stoelen.
Tijdens het bestaan van het stadion is de tribune deels aangepast van een zit- naar een staantribune. Dit is conform de huidige norm voor staanplaatsen voor bestaande gebouwen. Op de tribune waren tijdens het incident op de voorste rijen ongeveer twee keer zoveel mensen aanwezig als er stoelen waren op het moment dat het nog een zittribune was. Het gewicht van deze mensenmassa wordt geschat op ongeveer 350 kg/m2. Door het springen nam de belasting toe tot 900 kg/m2.
De bevindingen hebben ook gevolgen voor andere stadions in Nederland. De norm voor de belasting van tribune-elementen voor stadions van vóór 2012 is 400 kg/m2 en voor nieuwere stadions 500 kg/m2. Het onderzoek heeft aangetoond dat op een staantribune een belastingeffect van 900 kg/m2 kan optreden. Het is denkbaar dat het belastingeffect nog hoger wordt als mensen nog dichter bij elkaar staan, zwaarder zijn, hoger springen en/of gelijktijdig springen.
Tenzij staantribunes zijn ontworpen op een hogere belasting dan de minimumeis in de norm, is het nodig dat stadions passende maatregelen nemen om overbelasting te voorkomen. Dit geldt ook voor zittribunes als de vaste stoelen niet voorkomen dat er een ophoping van mensen ontstaat. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de KNVB zijn op de hoogte van onze bevindingen.
Het Goffertstadion is inmiddels versterkt met stalen strips. Er zijn nu nog gebruiksbeperkende maatregelen voor de hoofdtribune en de drie zijvakken aan weerszijden, maar zodra deze delen in orde zijn gebracht is het station weer volledig te gebruiken.
Meer over de bevindingen, inclusief het eindrapport met de conclusies, is te vinden op de website van de gemeente Nijmegen.
Eind maart 2022 verschijnt een artikel in Cement waarin de bevindingen uit het onderzoek nader worden toegelicht.
Lees ook het bericht Hogere belasting en verkeerde verdeling wapening oorzaak instorten tribune NEC-stadion dat eerder op Cementonline verscheen, naar aanleiding van de voorlopige resultaten van het onderzoek.
Bron: Royal HaskoningDHV
Reacties
Dr. ir. Johannes P. B. N. Derks - FE IT Consultant 09 maart 2022 18:00
De voorgenoemde Zwitserse publicatie behandelt resultaten afkomstig van het experimenteel -/test onderzoek en beschrijft de hieruit afgeleide conclusies. Royal HaskoningDHV trekt conclusies uit output van numerieke berekeningen. Royal HaskoningDHV vermeldt niet of de validiteit en de betrouwbaarheid onderzocht zijn door vergelijking en verificatie van verkregen numerieke uitkomsten met test -/experiment resultaten. Om die reden zijn de Zwitserse experimenten/testen doorslaggevend, richtinggevend en mede vanwege de Betoniek opmerking "Het is denkbaar dat het belastingeffect nog hoger wordt als mensen nog dichter bij elkaar staan, zwaarder zijn, hoger springen en/of gelijktijdig springen.". Uitgaande van de Zwitserse onderzoeksresultaten kunnen er twee robuuste richtlijnen geformeerd en voorgesteld worden die geldig zijn voor de toetsing op constructieve veiligheid van constructies die (dynamisch) belast worden door springende mensen, uitgaande van zes personen per vierkante meter (vijfhonderd kilo per vierkante meter) en waarbij geldt dat de laagste eigenfrequentie van de constructie groter is als de springfrequentie. Richtlijn 1. De ondergrens (inf) rekenwaarde van de gelijkmatig verdeelde variabele belasting is 4125 kg/m2. Toelichting: 500 (gelijkmatig verdeelde veranderlijke belasting; kg/m2) x 5,5 (stootfactor; -) x 1,5 (partiële veranderlijke belastingsfactor; -). Richtlijn 2. De bovengrens (sup) rekenwaarde van de gelijkmatig verdeelde variabele belasting is 5250 kg/m2. Toelichting: 500 (gelijkmatig verdeelde veranderlijke belasting; kg/m2) x 7,0 (stootfactor; -) x 1,5 (partiële veranderlijke belastingsfactor; -). Er wordt vriendelijk gevraagd aan de betreffende partijen om deze richtlijnen in ogenschouw te nemen.
Dr. ir. Johannes P. B. N. Derks - FE IT Consultant 08 maart 2022 18:14
Zonder een reactie te geven wordt er verwezen naar een Zwitserse publicatie die verschenen is in 1988. Te weten: Durch Menschen verursachte dynamische Lasten und deren Auswirkungen auf Balkentragwerke von Dipl.lng. Karl Baumann Prof. Dr. Hugo Bachmann Institut für Baustatik und Konstruktion Eidgenössische Technische Hochschule Zürich Springer Basel AG 1988. Er wordt vriendelijk verzocht om deze bron te delen met onder andere Royal HaskoningDHV collegae.